حدیث عنوان_بصری: دستور العمل امام صادق علیه السلام برای خودسازی 

عنوان بصری به امام صادق علیه السلام عرض کرد: يا ابا عبد اللَّه! مرا نصيحتى فرما،

?حضرت فرمود: تو را به نه چيز سفارش مى كنم، و اين نه چيز سفارش من است به كسانى كه پويندگان راه به سوى خدا هستند، و از خداوند مى خواهم كه تو را در عمل به آنها توفيق عنايت فرمايد. سه تاى آنها در تربيت نفس است، و سه تاى آنها در بردبارى، و سه تاى آنها در علم، آنها را به خاطر بسپار، و در مورد آنها سهل انگارى مكن، عنوان گويد: دلم را براى شنيدن آماده ساختم.

?اما سه وصيتى كه به تربيت نفس مربوط مى شود:

1️⃣اول اينكه آنچه را اشتها ندارى نخور، زيرا موجب حماقت و نادانى مى شود،

2️⃣دوّم اينكه تا گرسنه نشدى غذا نخور،

3️⃣سوم اینکه هر گاه خواستى غذا بخورى غذايت حلال باشد و بسم اللَّه بگو، و به ياد آور سخن رسول خدا (صلّى الله عليه و آله) را كه فرمود: آدمى ظرفى را بدتر از شكمش پر نكند، در اين صورت اگر ناچار شد، يك سوم آن را براى غذايش، و يك سومش را براى نوشيدنى، و يك سوم ديگر را براى نفس كشيدن بگذارد.

?اما آن سه خصلت كه در بردبارى است:

1️⃣اول اينكه، اگر كسى به تو گفت: اگر يكى بگويى ده تا مى شنوى، بگو: اگر ده تا هم بگويى يكى نمى شنوى،

2️⃣دوم اينكه، اگر كسى دشنامت داد بگو: اگر تو راست مى گويى از خدا مى خواهم كه مرا ببخشد، و اگر دروغ مى گويى از خدا مى خواهم كه تو را ببخشد،

3️⃣سوم اينكه: اگر كسى تو را تهديد به ستم نمود، تو او را اندرز ده و برايش دعا كن.

?و اما آن سه خصلت كه درباره علم است:

1️⃣اول اينكه، آنچه را نمى دانى از علما بپرس، و هرگز براى اذیت كردن و آزمايش نمودن آنها سؤال نكن،

2️⃣دوم اینکه از عمل كردن به رأى خود بر حذر باش، و در هر چه احتياط را مناسب مى بينى احتياط كن،

3️⃣سوم اینکه از فتوى دادن بگريز همان گونه كه از دست شير مى گريزى، و گردن خود را پل براى مردم قرار مده (با فتوای نامناسب دادن، گناه مردم را به دوش نکش).

?پی نوشت:

1. مشكاة الأنوار في غرر الأخبار، ترجمه عبدالله محمدى و مهدى هوشمند